B12 vitamini noksanlığı zaman içerisinde kalıcı beyin hasarına neden olabilen en tehlikeli nütrient noksanlıklarından biridir.
Sağlıklı kalmak için her birimizin eksta çaba göstermesi gereken bir dönemde yaşıyoruz. Modern dünyada bir taraftan tıptaki gelişmeler sayesinde hastalıklarla daha iyi mücadele ederken bir taraftanda doğadan uzaklaşan yaşam tarzının getirdiği çok büyük sağlık sorunlarıyla karşı karşıyayız. Kısacası atalarımızın doğal olmayan kaynaklardan alma ihtiyacı duymadığı pek çok besin öğesini bugün olağan beslenme tarzımızla yerine koyamıyoruz, ayrıca kullandığımız ilaçlar, çevresel toksinler gibi sebeplerden ötürü birçok vitamin ve mineral vücudumuza yeterince emilemiyor. B12 düzeylerimizin yeterli olup olmadığını anlamanın en iyi yolu kuşkusuz kan testi yaptırmak. Bu yaşamsal vitaminin kanımızdaki düzeyleri ideal olarak 500-550 pg/mL olmalı. Kanımızdaki B12 düzeyini düzenli olarak kontrol etmek gerekir. Özellikle de B12 noksanlığından kuşkulandıracak uyarı işaretleri varsa bunları önemsemeliyiz:
1) Sabahları Beden Isısının Düşük Olması Beş gün üst üste, sabah ilk iş olarak termometre ile vücut sıcaklığızı ölçün ve ortalamasını alın. Eğer ortalama değer 36.7 santigrat dereceden düşükse tiroidiniz yavaş çalışıyor olabilir yani hipotiroidi denen tiroid fonksiyonunda azalma söz konusudur. Bu takdirde mide asidi üretimi azaldığından B12 emiliminde azalma olacaktır. Azalmış tiroid fonksiyonu = > mide asidi üretiminde azalma => B12 absorpsiyonunda azalma
2) Mide Asidinde Azalma Eğer siz de milyonlarca kişi gibi proton pompası inhibitörü (PPI) grubundan mide asidini baskılayıcı ilaçlar kullanıyorsanız mide asidi üretiminiz çok azalmıştır. Bu durumda yediğiniz et gibi hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitamini vücudunuza emilemez. Ayrıca pek çok başka faktörden ötürü bugün normal kişilerde bile mide asidi üretiminde ciddi bir azalma vardır. Mide asidi azalması B12 emilimini bozan çok önemli bir faktördür.
3) Reçeteli İlaç Kullanımı Yukarıda sözünü ettiğim PPI grubu ilaçlardan başka daha birçok reçeteli ilaç ya B12 emilimini azaltır yada kandaki B12 düzeylerinin düşmesine neden olur. Bu ilaçlar: • Metformin (insülin direnci ve şeker hastalığında sık kullanılır) • Antibiyotikler • Antipsikotikler (psikiyatrik hastalıkların tedavisi) • Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar • Tüberküloz (verem) ilaçları • Antikonvülzanlar (epilepside kullanılan ilaçlar) • Doğum kontrol hapları • Gut ilaçları • Kolestrol düşürücü ilaçlar • Anti-hipertansifler (tansiyon düşürücü ilaçlar) • Potasyum replasmanı • Parkinson hastalığında kullanılan ilaçlar Metformin (Glifor - Glucophage, vs) bu listedeki ilaçlar arasında muhtemelen en risklisidir zira tip 2 diyabetli bir kişi ne kadar uzun süre ve ne kadar yüksek dozda metformin kullanırsa B12 vitamini noksanlığı riski o ölçüde artar.
4) Kronik Hastalıklar
Eğer aşağıdaki durumlardan bazıları sizde bulunuyorsa veya onlardan birine yakalanmak istemiyorsanız B12 eksikliğinden kuşku duymak ve kan seviyelerine bakmak için B12 vitamini testi gerekir.
• Adrenal Yorgunluk: Enerji düşüklüğü, strese karşı toleransın azalması (böbreküstü bezlerinin B vitaminlerine gereksinimi vardır)
• Tiroid sorunları (mide asidinin azalması nedeniyle B12 emiliminin azalmasına yol açarlar)
• Mide asidi azlığı, reflü, parazitler, Lyme hastalığ (B12 emiliminin azalmasına neden olurlar)
• Meme veya rahim ağzı (serviks) kanseri (bu iki kanser ile B12 noksanlığı arasında güçlü bir ilişki vardır)
• Alzheimer, demans veya başka nörolojik bozukluklar (B12 noksanlığı birkaç yıl devam ederse göre dönüşsüz beyin hasarına yol açar)
• Kronik alkol kullanımı (B12 düzeylerinde azalmaya neden olur)
• Hamilelik, kısıklık, düşükler
• Bağışıklık zayıflığı, sık sık enfeksiyonlara yakalanma
• Sık antibiyotik kullanımı
Kandaki B12 düzeyini düzenli olarak test edilmesi ve eksiklik durumunda doktor kontrolünde uygun bir B12 desteği kullanılması sizi kimileri geri dönüşsüz olan birçok hastalığa karşı koruyacaktır.