Gıda tüketimi sonrası ortaya çıkan rahatsızlıkların kaynağını doğru anlamak, uygun tedaviye ulaşmanın ilk adımıdır. Gıda alerjisi ve gıda intoleransı birbirinden tamamen farklı mekanizmalara ve sonuçlara sahiptir. Yanlış bilgi ve yönlendirme, gereksiz diyet kısıtlamalarına veya ciddi sağlık risklerine yol açabilir. İşte bu iki durumun farkları ve tanı yöntemlerinin önemi.
Gıda Alerjisi mi, Gıda İntoleransı mı?
Gıda alerjisi, bağışıklık sisteminin bir gıdaya karşı aşırı tepki göstermesiyle meydana gelir. Tüketilen gıdanın miktarı önemli olmaksızın, bağışıklık sistemi alerjeni tehlikeli bir madde olarak algılar ve dakikalar içinde ciddi belirtiler ortaya çıkar. Bu reaksiyonlar arasında nefes darlığı, kurdeşen veya anafilaksi gibi hayatı tehdit edebilecek durumlar yer alır (1).Gıda intoleransı ise bağışıklık sistemini içermeyen, genellikle sindirim sistemine bağlı sorunlarla ilişkilidir. Laktoz intoleransı buna en iyi örnektir; laktaz enziminin eksikliği, süt ürünlerinin sindirimini zorlaştırır ve karın ağrısı, şişkinlik gibi semptomlara yol açar (2). Gıda intoleransı, alerjiye kıyasla daha hafif semptomlar gösterebilir, ancak yaşam kalitesini belirgin şekilde düşürebilir.
Farklı Mekanizmalar, Farklı Tanı Yöntemleri
Gıda alerjisinde bağışıklık sistemi, gıdadaki bir bileşeni (genellikle bir protein) tehdit olarak algılar ve IgE antikorları üreterek anında tepki verir. Bu reaksiyonları tespit etmek için en sık kullanılan yöntemlerden biri spesifik IgE testidir. Kan testiyle belirli gıdalara karşı IgE seviyeleri ölçülerek, hangi gıdaların alerjiye neden olduğu belirlenir (1). Tanı doğrulandıktan sonra alerjen gıdalar tamamen diyetten çıkarılmalıdır ve gerekirse acil durumlar için adrenalin oto-enjektörü kullanılmalıdır.Gıda intoleransı ise genellikle zaman içinde ortaya çıkan, daha hafif ancak kronik semptomlarla kendini gösterir. Tanı için kullanılan IgG testi, vücudun belirli bir gıdaya karşı düşük düzeyde uzun süreli bir tepki verip vermediğini ölçer (3). Bunun yanında, intolerans tanısında en etkili yöntemlerden biri, semptomların izlendiği bir gıda günlüğü tutmaktır. Hangi gıdaların sorun yarattığını tespit etmek için tüketilen besinlerin not edilmesi ve semptomların kaydedilmesi oldukça faydalıdır.
Doğru Tanı, Sağlıklı Yaşam
Gıda alerjisi ve gıda intoleransı, semptomları, tanı yöntemleri ve tedavi yaklaşımları açısından birbirinden farklıdır. Gıda alerjisi durumunda, alerjen gıdalar tamamen hayatınızdan çıkarılmalı ve ciddi reaksiyonlara karşı gerekli önlemler alınmalıdır. Gıda intoleransında ise, sorunlu gıdaları miktar veya sıklık olarak sınırlayarak semptomlar yönetilebilir. Alerji tanısında spesifik IgE testi, intolerans durumunda ise IgG testi kritik rol oynar. Her iki durumda da bir uzman görüşü alınmalı ve sağlıklı bir yaşam için uygun bir plan oluşturulmalıdır. Unutmayın, doğru bilgi ve doğru test, sağlığınızın güvencesidir.
Kaynaklar:
Sicherer, S. H. (2011). Food allergy: Epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and treatment. Journal of Allergy and Clinical Immunology.
Heyman, M. B. (2006). Lactose intolerance in infants, children, and adolescents. Pediatrics.
Carr, S., et al. (2018). IgG testing for food intolerance: Guidance for practitioners. Journal of Nutritional Medicine.
Comments